Tuesday, May 26, 2009

de recte docendo

Inter omnes qui maximi callent arte linguae Latinae artificiose publiceque agendi nobis notissimi sunt illi qui se in disciplina oratoria exercuerunt. De declamationibus eorum indicia multa tradita sunt in libris Philostrati de vitis sophistarum et in epistolis Libanii, nonnullae quidem orationes – panegyricae, nuptiales funestae, olympicae – etiam nunc extant, ita compositae ut ostendant quam stricte auctores regulas Menandri Rhetoris secuti erint.
Quamquam aeque ornatae festivaeve non videntur acroases academicae publice actae, tamen et ingenium et scientiam hominis cuiuscuius eruditi patefaciunt; quale genus sermonis describitur in capitulo sexto libri decimi sexti illius operis quod notum est nobis sub titulo Noctes Atticae. Hic refert Aulus Gellius de acroase a se audita Brundisii, dum medio in itinere a Graecia Romam cessat reficiturque illo oppidulo maritimo et somnulento. Eo tempore litterator vel grammaticus – ludi magister – quidam publice praebebat exemplum mercis suae, quod est facultas poetarum libros explicandi: “Experiundum se vulgo dabat” ait Gellius, sicut pudicitiam suam vel auctorum a Gellio bene amatorum venalem habebat.

Legebat barbare insciteque Vergilii septimum . . . . et iubebat
rogare se, si quis quid omnium rerum vellet discere.

Erat ille tam confidens – vel tam protervus – ut se auctorem in rebus philologicis omnibus praestaret. Gellius “Ego” inquit “indocti hominis confidentiam demiratus” laqueum verbalem illi sponte ponens rogavit de vocabulo quodam in versibus iam lectis.

centum lanigeras mactabat rite bidentis (Aen. 7.93)

Quid velit “bidentis”? quaerit Gellius, cui responsum dat grammaticus rapidum et minime aptum immo stolidissimum. Quo facto, Gellius e memoria versum Pomponii atellanarum poetae producens vi hac philologica grammaticum miserum robuste subicit.

Tria sunt indicia in hoc capitulo de inscientia illius grammatici:

l. non potest ille recte legere, i.e. ignorat leges prosodiae Latinae;
2. nescit historias vocabula nomina in versibus a poeta posita;
` 3. legit –non recitat – versus vergilianos.

Quod demonstrat grammaticum illum versus in animo numquam posuisse, numquam memoriae tradidisse. Qua de causa non recte docere potest.

Thursday, May 14, 2009

De contemptu Cupidinis

[a illo Nathane ipso] Haec disputatio nunc iteratio perpetua et numerosa fiet; non dico eam esse odiosam, sed profundius profundiusque urget propositum eius, ut mori iamiam ego vero velim ut Ciceronem mox conveniam (fortasse iocor, fortasse non.) Hac quinta ephemiridis scriptura mihi liceat nostri ab verbis auctoris ipsum ad me digredi, qui verba eius cotidie lego (lente meam ob inopiam ingenii.)
Hoc trimestri me praecipua ad duo studia applico: hunc librum evolvere et futuere. Hi semper fuerunt mihi primi fines; prior saepe efficiebatur quia libri semper mihi patent; de posteriore, libentes minus crebro feminae patent (per fortunam quidem)—tamen recens utrumque expeditum est. Quantum vero dissimulationis est: cum me nunc voluptati indulgere aliquid satis vetat, tali momento amor venit. Hoc est inopportunum, cum ita hae duae auctoritates, et Cicero et Cupido, adversae inter se, animum meum sollicitant. Ille “nam quid aliud agimus,” inquit, “cum a voluptate…cum a negotio omni sevocamus animum, quid…agimus nisi animum ad se ipsum advocamus, secum esse cogimus maximeque a corpore abducimus?” Cur hunc recessum morer? Quibus vitae cupiditatibus Cicero quasi mercator caelestis liberationem praeconatur ut quamquam non statim mortem petere velim, tamen libertatem habere meam aeternam certe petam. O Nathan! si mox, apud Ciceronem, “cum id non habeas quod tibi nec usu nec natura sit aptum, non careas, etiamsi sentias te non habere,” cur igitur hodie id quod non ad migrationem in caelum tuam pertinet colas? Quales per sententias eius, me abstrahi ab sensibus ipsis sentio; optime, cum eum qui his gravatur immortales non facile accipiebunt. Ergo cum Sancto Augustino pronuntio: “da mihi castitatem et continentiam…….sed noli modo”; etiam addo, magis, domine, me rapias ut liberer ab Cupidine sine nimis labore.

Thursday, May 7, 2009

De armatura contra philistinos recentes

[a Nathane misso] Nunc argumento de immortalitate animi apte facto, ad primam quaestionem (quae est, nihil mali in morte inveniendum) Cicero redit; et nunc minor persona dialogi affirmat sibi esse omnino persuasum ut nemo possit eum “depellere de inmortalitate” Iam nunc ipsi ego argumento credebam, tamen discipulum in dialogo suum et me ipsum cum adhortatur tum monet: “Laudo id quidem, etsi nihil nimis oportet confidere…[tamen] in his est enim aliqua obscuritas. id igitur si acciderit, simus armati.” Debemus armari? Ita secundum Ciceronem, quoniam “catervae veniunt contra dicentium.” Hae in hoc libro “catervae” male dicentium sunt philosophi quidam, quaero autem, qui sint ipsi tempore nostro? Quae catervae nunc contra aeternitatem ipsumque animum disserunt? Homines “empirici” qui non nisi mundo materiali confidunt? Confiteor, contra illos ego ipse dico scriptitoque, sed forsan modo ob superbiam meam quippe qui velim me hominem contrarium esse. Quid mea refert armari si bona ratione iam persuasus sum? Haec “obscuritas” nunc est tam valida quam non possimus evadere—ergo Cicero me monet ut me armem eodem modo atque Sanctus Paulus: “propterea accipite armaturam Dei ut possitis resistere in die malo et omnibus perfectis stare.” Quamquam Ciceroni lorica non accepta ab Christo sed Platone, tamen lorica iustitiae est ipsa, quae accipi ab aliquo debet, et caute gerenda est contra illos qui solum res mortales in animo concipere possunt.

Tuesday, May 5, 2009

De fisco

Hoc trimestri scholas de litteris Romanis (anglice versis) habeo, cuius cursus discipuli tragoedias Lucii Annaei Senecae hac hebdomade cognoscunt. Mihi quidem videntur eis placere et personae mythologicae obsessae et horribilia facta ante oculos producta et scaenae tenebrosae rebusque infandis gravidae. Quod eis aperte non placet est poesis ipsa Senecana: Quae tam exquisita, tam elaborata, tam copiosa (o pulcherrima!) est ut iuvenes Americani vocabula ipsa etiam anglice versa non comprehendant. Nonne similis est conditio nostrae academiae his in periculosis temporibus? Nonne aures nostra obtunduntur verbis clarissimis simplicibusque procuratorum istorum (non eos nominabo duces) quorum manibus rudibus ineptis inhumanisque posita est salus nostrarum disciplinarum pretiosissimarum? Verba clara, turbidissima autem consilia. Qui administri mihi videntur os vultumque referre nullius plus quam Tisiphones vel Allectus infernalis.